Raphael Lemkin (24 Haziran 1900 - 28 Ağustos 1959), Polonyalı-Amerikalı bir hukukçu ve soykırım kavramının yaratıcısıdır. Özellikle Ermeni Soykırımı ve Holokost gibi olaylara duyduğu derin öfke ve adalet arayışı, onu bu kavramı geliştirmeye yöneltmiştir. Lemkin, soykırımı uluslararası hukukun konusu haline getirmek için hayatını adamış ve bu konuda önemli çalışmalar yapmıştır.
Raphael Lemkin, 24 Haziran 1900'de o zamanlar Rus İmparatorluğu'na bağlı olan (günümüzde Belarus sınırları içinde bulunan) Bezwodnie köyünde, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Erken yaşlardan itibaren hukuka ve insanlığa karşı büyük bir ilgi duydu.
Lemkin, hukuk kariyerine Polonya'da avukat olarak başladı. Ceza hukuku alanında uzmanlaştı ve 1930'larda Varşova'da savcı olarak görev yaptı. Ancak, Ermeni Soykırımı ve diğer toplu katliamlar, onu uluslararası hukukun bu tür suçlara karşı yetersiz kaldığı konusunda derinden etkiledi.
"Axis Rule in Occupied Europe" (İşgal Altındaki Avrupa'da Mihver Yönetimi): 1944'te yayımlanan bu eseri, Lemkin'in soykırım kavramını ilk kez detaylı olarak açıkladığı ve hukuk literatürüne kazandırdığı önemli bir çalışmadır. Bu kitapta, Nazi rejiminin işgal altındaki Avrupa'da uyguladığı politikaları ve insanlığa karşı işlediği suçları analiz ederek, bu tür eylemleri tanımlamak için yeni bir terime ihtiyaç duyduğunu belirtmiştir.
Soykırım Kavramı: Lemkin, "soykırım" terimini Yunanca "genos" (ırk, kabile) ve Latince "cide" (öldürme) kelimelerinden türetmiştir. Soykırımı, "bir ulusu veya bir etnik, ırksal veya dini grubu tamamen veya kısmen yok etme niyetiyle gerçekleştirilen eylemler" olarak tanımlamıştır. Bu tanım, daha sonra Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Soykırım Sözleşmesi'nin temelini oluşturmuştur.
Lemkin, soykırım kavramını uluslararası hukukun bir parçası haline getirmek için yoğun bir şekilde çalıştı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Birleşmiş Milletler'e başvurarak, soykırımın önlenmesi ve cezalandırılması için bir sözleşme hazırlanması çağrısında bulundu.
Raphael Lemkin, 28 Ağustos 1959'da New York'ta yoksulluk içinde ve hak ettiği değeri görmeden hayatını kaybetti. Ancak, soykırım kavramının mimarı olarak bıraktığı miras, günümüzde hala yaşamaya devam etmektedir.
Uluslararası Ceza Mahkemesi: Lemkin'in çalışmaları, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) kurulmasına ve soykırım gibi uluslararası suçların yargılanmasına zemin hazırlamıştır.
Eğitim ve Farkındalık: Lemkin'in soykırım kavramı, eğitim programlarında ve farkındalık kampanyalarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu sayede, geçmişteki soykırımlardan ders çıkarılması ve gelecekte benzer suçların önlenmesi amaçlanmaktadır.
Raphael Lemkin, insanlığa karşı işlenen en büyük suçlardan birini tanımlayan ve bu suçla mücadele için uluslararası bir hukuk çerçevesi oluşturan bir öncüdür. Çalışmaları, insan hakları ve uluslararası hukuk alanında kalıcı bir etki bırakmıştır.